Actieve kool in cosmetica voor je haar, huid en tanden: werkt het?
Ineens zag je ze opduiken in de cosmeticaschappen: de zwarte gezichtsmaskers, cleansers, scrubs en… tandpasta. Deze donkere kleur is te danken aan de toevoeging van houtskool. Of specifieker: actieve kool. Wat is actieve kool precies, wat doet het, is het veilig en werkt het écht?
Wat is actieve kool?
Actieve kool is het koolstofpoeder dat overblijft wanneer materialen als turf, hout, kokosnootdoppen, rijstschillen en bruinkool worden verhit en verkoold. Het stofje ontstaat door scheikundige processen die carbonisatie en oxidatie heten. Carbonisatie is het blootstellen van stoffen aan extreem hoge temperaturen. Dit gebeurt in een omgeving waar geen zuurstof aanwezig is. Bij het oxideren wordt de kool júist blootgesteld aan zuurstof. Dit proces zorgt ervoor dat actieve kool een negatief geladen stof is.

Actieve kool wordt gebruikt in de geneeskunde, in de chemische industrie en in cosmetica.
Negatief trekt positief aan
Door het verhittingsproces wordt actieve kool een stofje dat je kunt zien als een magneet die positief geladen stoffen aan zich kan binden. Deze positief geladen materialen kunnen bijvoorbeeld gif en chemicaliën zijn. Of in het geval van cosmetica: onzuiverheden en vuiligheid.
Niet elke vorm van actieve kool is hetzelfde. De kool om drugs uit het lichaam te zuiveren is heel anders dan de actieve kool die in cosmetica wordt gebruikt. In het productieproces kunnen hiervoor de materiaalsoorten en de verhoudingen van de materialen worden aangepast.
Waar wordt actieve kool voor gebruikt?
De toepassingen van actieve kool zijn oneindig. De kool hecht aan ‘verkeerde’ stoffen en kan deze onschadelijk maken. In onder meer de geneeskunde, in voeding en in de chemie wordt actieve kool met succes toegepast. Denk hierbij aan:
- Het behandelen van jeuk na bijvoorbeeld een insectenbeet.
- Het behandelen van vergiftigingen.
- Het verminderen van winderigheid.
- Het tegengaan van diarree.
- Het zuiveren van water.
- Het verdrijven van nare luchtjes.
- Het bleken van de tanden.
Actieve kool in cosmetica
In beautyproducten is actieve kool de laatste jaren een graag gezien ingrediënt. Meer en meer fabrikanten ontdekten de kracht van het negatief geladen stofje en zo groeide het aanbod reinigingsproducten, maskertjes en scrubs.
Wetenschappers hebben aangetoond dat actieve kool een hoog adsorptievermogen heeft; wat inhoudt dat de kool heel krachtig is in het aantrekken van ongewenste stofjes. Voor de huid en haar zijn dit ondere andere talg, vuil en bacteriën. Niet voor niets vind je het stofje in zuiverende producten voor gezicht en lichaam.
Hoe werkt actieve kool in beautyproducten?
Een masker, scrub of reiniger waaraan actieve kool is toegevoegd, werkt als een magneet op vuil en bacteriën. Er zijn geen wetenschappelijke onderzoeken te vinden die aantonen dat producten met actieve kool beter reinigen dan producten waar geen kool in zit, maar in theorie is het heel verklaarbaar dat een masker met actieve kool het vuil uit de huid trekt en daardoor dieper en beter reinigt.
Actieve kool voor je huid
Actieve kool wordt vooral geadviseerd bij een vette, onzuivere huid. Dit huidtype heeft het meest baat bij houtskool, omdat het zwarte goedje daadwerkelijk een reinigende, vetonttrekkende werking heeft.
Actieve kool voor je haar
Shampoo met actieve kool ontdoet je haar op natuurlijke wijze van vuil en vet. Zie het als een detoxkuur voor je haren. Omdat het stofje heel mild is en geen schadelijke toevoegingen bevat, blijft de natuurlijke vochtbalans van je haar op peil.
Zoals eerder gezegd werkt actieve kool goed bij jeuk. Dit is ook de reden waarom het zwarte ingrediënt wonderen doet bij roos en een rode, schilferige hoofdhuid.
Tanden poetsen met actieve kool
Je hebt ze misschien weleens voorbij zien komen: foto’s van celebrities of bloggers die hun tanden poetsen met gitzwarte tandpasta. Tandpasta op basis van actieve kool is een grote hit. De reden? Het zou tanden witter maken.

De resultaten liegen er niet om: tanden kunnen inderdaad een tintje helderder worden na regelmatig te poetsen met een houtskooltandpasta. De werking hiervan is te danken aan het feit dat actieve kool koffie- en thee-aanslag aantrekt. Door het verwijderen van deze aanslag lijken de tanden witter.
Een tandpasta met actieve kool maakt de tanden witter aan het oppervlak, niet van binnenuit – zoals bijvoorbeeld bij een professionele tandenbleekbehandeling. Toch werkt actieve kool niet voor iedereen die wittere tanden wil. Dit heeft onder meer te maken met de hoeveelheid glazuur die aanwezig is op het tandoppervlak.
Is actieve kool veilig?
In cosmetica is actieve kool veilig. De huid neemt het stofje niet op en ook werkt het niet uitdrogend. Hierdoor is het ook geschikt voor de droge en/of gevoelige huid.
Wanneer je actieve kool inneemt (bijvoorbeeld bij het doorslikken van tandpasta met kool) dien je er rekening mee te houden dat medicijnen – waaronder de anticonceptiepil – een verminderde werking hebben. Ook kan actieve kool zorgen voor verstopping. Echter is dit bij niet-oraal gebruik niet het geval; dan is actieve kool volkomen veilig.
Tot slot
Actieve kool is het koolstofpoeder dat overblijft wanneer materialen als turf, hout en bruinkool worden verhit. Actieve kool is een negatief geladen stof die positief geladen stoffen aan zich kan binden, als een soort magneet. In het geval van cosmetica hebben we het dan over onzuiverheden en bacteriën.
De toepassingen van actieve kool zijn oneindig. Het stofje wordt gebruikt in de chemie, in de geneeskunde en in cosmetica. Denk aan het behandelen van jeukklachten, het zuiveren van water of het verdrijven van nare luchtjes. Binnen de cosmetica vind je actieve kool veelal in scrubs, maskers, reinigers en in tandpasta.
Actieve kool wordt vooral geadviseerd bij een vette, onzuivere huid. Dit huidtype heeft het meest baat bij houtskool, omdat het zwarte goedje daadwerkelijk een reinigende, vetonttrekkende werking heeft. Maar ook voor het haar doet het wonderen. Actieve kool reinigt het haar op milde wijze en pakt roos aan.
Tandpasta met kool is een grote hit. De actieve kool is in staat om koffie- en thee-aanslag te verwijderen en zo de tanden witter te laten lijken. Dit werkt alleen niet voor iedereen; het is afhankelijk van de hoeveelheid glazuur die aanwezig is op het tandoppervlak.
Het niet-oraal gebruik van actieve kool is veilig. Het wordt niet opgenomen door de huid en droogt de huid niet uit. Wanneer je het stofje inneemt – bijvoorbeeld bij het doorslikken van tandpasta – moet je rekening houden met het feit dat medicijnen niet meer kunnen werken. Zo dien je waakzaam te zijn bij het gebruik van de anticonceptiepil.
Heb jij een postieve of negatieve ervaring met actieve kool? Deel je ervaring in een reactie hieronder en help anderen!