Bescherming van de huid tegen UV-straling en de zon - feiten en fabeltjes

Wie houdt er nu niet van de zon? Mensen krijgen een ontspannen en fijn gevoel van de zon en je huid krijgt er een mooi kleurtje van. Daarbij is blootstelling aan het zonlicht goed voor onze gezondheid. Onder invloed van ultraviolette straling wordt de aanmaak van vitamine D gestimuleerd. Vitamine D is onder ander belangrijk voor onze botten en een goede weerstand.

Ultraviolette straling en de huid

Ultraviolette straling bestaat uit UV-A, UV-B en UV-C. Een maat voor de hoeveelheid UV-straling die de aarde bereikt is zonkracht, die kan variëren tussen 0 en 10. De factoren die de zonkracht beïnvloeden zijn:

• De stand van de zon (hoogte)
• De dikte van de bewolking
• De mate van weerkaatsing
• De dikte van de ozonlaag.

Met name UV-A en een deel van de UV-B straling van de zon bereiken de aarde. Deze straling is ook aanwezig als we de zon niet zien. UV-A straling is het minst schadelijk en UV-B straling het meest. Daardoor is met name UV-B straling verantwoordelijk voor verbranding en huidkanker bij te lange en te frequente onbeschermde blootstelling aan de zon.

Huidkanker

Huidkanker ontstaat door beschadiging en verandering van het erfelijk materiaal van ons lichaam, het DNA, door te veel blootstelling aan UV straling. Ook beschadigt UV straling de elastinevezels in de huid, waardoor de huid slapper wordt en rimpels ontstaan.

Een natuurlijke manier van de huid om zichzelf te beschermen tegen UV straling is het aanmaken van pigment. Dit is zichtbaar als een ‘bruin’ kleurende huid. Dit mechanisme beschermt de huid en verkleint daarmee de kans op DNA schade.

Bescherming van de huid

Naast het natuurlijke beschermingsmechanisme is het belangrijk om zelf je huid ook goed te beschermen tegen de zon. Ten eerste is kleding een goede manier om UV-straling voor een groot deel tegen te houden. Ook hoofdbedekking en een goede zonnebril zijn belangrijk en zijn een goede (gedeeltelijke) bescherming van je gezicht en ogen.

Het is verstandig om de onbedekte huid goed te beschermen tegen de zon door de huid in te smeren met anti-zonnebrandcrème. Dit is met name aan te raden tijdens de periode van de dag dat de zon het krachtigst is, rond 12:00u tot zo’n 15:00u. De zonkracht is mede bepalend voor de factor die je moet gebruiken om je huid te beschermen. Afhankelijk van het huidtype dat je hebt zal de huid snel of minder snel verbranden. In onderstaand schema zijn de kenmerken van verschillende huidtypes met geadviseerde beschermende factor beschreven.

Anti-zonnebrandcrèmes bevatten UV-filters, waardoor UV-straling gedeeltelijk wordt tegengehouden. De factor van anti-zonnebrandcrème geeft de mate van bescherming aan. De tijd dat je onbeschermd in de zon kan zitten zonder te verbranden, vermenigvuldigd met de factor van de crème waarmee je smeert is de duur van de bescherming. Bijvoorbeeld: als je normaal na 10 minuten onbeschermd in de zon verbrandt en je zou factor 30 gebruiken, ben je 30 keer 10 minuten beschermd. Na vijf uur zul je dan alsnog verbranden, dus het is belangrijk om je met enige regelmaat in te smeren met een beschermende crème tegen zonnebrand. Het beste is om dit iedere twee uur te doen, omdat door kleding, zweten, zwemmen, etc. de bescherming van de crème al niet meer optimaal is.

De huid van kinderen is kwetsbaar en het is dan ook aan te raden om bij kinderen een anti-zonnebrandmiddel met een hoge factor te gebruiken (minimaal factor 30, ongeacht het huidtype).

De zonnebank

Bij het gebruik van zonnebankapparatuur wordt je huid ook blootgesteld aan UV-straling. Deze effecten zijn vergelijkbaar met die van natuurlijk zonlicht en dus bestaat ook bij gebruik van zonnebankapparatuur de kans op verbranding, huidbeschadiging en ontwikkeling van huidkanker. Onder de 18 jaar wordt het nadrukkelijk afgeraden om van zonneapparatuur gebruik te maken, vanwege de kwetsbaarheid van de huid. Ook mensen met huidtype 1 zijn eigenlijk niet geschikt om zonneapparatuur te gebruiken.

In een professionele en gediplomeerde zonnestudio kun je een huidtype test doen en advies krijgen over welk programma het beste is voor jouw huid. De kuur moet goed afgestemd zijn op je huidgevoeligheid om verbranding en schade aan de huid op latere leeftijd te voorkomen. Het advies is om niet vaker dan 10 keer per jaar zonneapparatuur te gebruiken.

Bij het juiste gebruik van zonneapparatuur hoef je de huid niet te beschermen met een anti-zonnebrandcrème. Wel moet de huid schoon zijn (geen make-up, parfum, etc.), om een huidreactie te voorkomen. Ook de ogen dienen ter bescherming afgeschermd te worden met een daarvoor geschikt brilletje.

Fabeltjes over huidbescherming

"Een parasol beschermt je tegen de zon."

Dit is niet waar. Ook al zit je in de schaduw, de omringende zonnestralen worden naar de huid weerkaatst. Ook in de schaduw is dus goede huidbescherming van belang.

"Bij bewolking is zonnen ongevaarlijk."

Dit is niet waar. UV-straling dringt door bewolking heen, wat betekent dat je ook bij bewolking kunt verbranden.

"Bij gebruik van een anti-zonnebrandcrème met een hoge beschermende factor hoef je niet iedere twee uur te smeren."

Dit is niet waar. Het gebruik van een hogere factor betekent een grotere filtering van de UV-straling. Omdat de crème door zwemmen, zweten, aanraking met kleding, etc. verdwijnt, is het verstandig om altijd om de twee uur in te smeren.

"Gebruik van een anti-zonnebrandcrème met een hoge beschermende factor zorgt ervoor dat je minder snel bruin wordt."

Dit is niet waar. Door te smeren met een hoge factor dringt er minder schadelijke UV-straling door tot in de huid. Daardoor verbrand je huid niet, maar word je wel bruin.

"Het gebruik van anti-zonnebrandmiddelen is niet verstandig bij baby’s"

Dit is niet waar. Het beste is om baby’s helemaal uit het zonlicht te houden, maar ook in de schaduw moet de kwetsbare huid van baby’s en jonge kinderen goed beschermd worden. Voor de kwetsbare babyhuid zijn speciale middelen te koop die zacht zijn voor de huid en ook een hoge beschermingsfactor hebben.