Bultjes rond je oog? De oorzaak en behandelingen van zwelling in je ooglid (chalazion)

In de oogleden zitten tientallen talgklieren. Wanneer deze gaan zwellen en er een bultje ontstaat, spreken we van een chalazion. Een dergelijk bultje op het ooglid is onschuldig, maar kan wel als vervelend worden ervaren. In dit artikel vertellen we je meer over chalazion: wat is het precies, hoe ontstaat het en wanneer is behandeling nodig?

Wat is chalazion?

Chalazion is een mooi woord voor talgklierzwelling. In de medische wereld wordt met alle termen hetzelfde bedoeld: het is een verstopte talgklier aan de binnen- of buitenkant van het ooglid. In principe kleurloos en niet pijnlijk, tenzij het bultje gaat ontsteken. Dan kleurt-ie rood en kan er een puskopje ontstaan. Wel of niet ontstoken: onschuldig is een verstopte talgklier op het ooglid altijd. Het bultje is vaak enkele millimeters tot één centimeter groot.

Hagelkorreltje (chalazion) en strontje (hordeolum)

Artsen onderscheiden twee vormen van zwellingen bij de ogen: chalazion en hordeolum. Beide hebben veel van elkaar weg. Een hordeolum is anders dan chalazion omdat de oorzaak van dit type bultje meestal een bacteriële ontsteking is. Waar een chalazion in de meeste gevallen niet-pijnlijk is, gaat een hordeolum vaak wel gepaard met pijn en roodheid. Een hordeolum wordt ook wel een ‘strontje’ genoemd. Een chalazion is ook bekend als een ‘hagelkorreltje’.

Hoe ontstaan bultjes in de oogleden?

In je oogleden – zowel boven als onder – bevinden zich talgklieren. Een chalazion ontstaat wanneer de talg niet meer naar buiten kan en zich ophoopt in de talgklier. De oorzaak van het niet naar buiten kunnen van de talg is vaak onbekend. Komen er bacteriën bij de klier? Dan kan het bultje gaan ontsteken en kan een chalazion wél pijnlijk worden.

Make-up

Het is een misvatting dat bultjes op de oogleden worden veroorzaakt door make-up. Toch is het raadzaam te minderen met make-up wanneer je last hebt van een chalazion. De huid herstelt namelijk sneller wanneer de huid zo schoon mogelijk is. Draag je toch graag make-up? Beperk je dan tot mascara. Deze make-up staat niet in direct contact met de oogleden.

Wie krijgen er last van een chalazion?

Er is momenteel weinig bekend over de oorzaak en het voorkomen van bultjes op de oogleden. Of meer mannen dan vrouwen er last van hebben en of het vaker voorkomt bij jongeren dan bij ouderen is onbekend. Wel brengen artsen de aanwezigheid van bultjes op de oogleden in verband met de huidaandoening rosacea. Bij mensen die rosacea hebben komt een chalazion vaker voor.

Chalazion zelf behandelen

Een chalazion hoeft niet altijd behandeld te worden. In veel gevallen gaat een gezwollen talgkliertje vanzelf weer over.

Is dat niet het geval? Dan zijn er eerst een aantal dingen die je thuis kunt doen, zoals:

• Het ooglid masseren.
• Het oog behandelen met een warm kompres.
• De randen van de oogleden ‘poetsen’.

Het ooglid masseren

Wanneer talg zich in een kliertje heeft opgehoopt, kan het helpen de talg uit de talgklieren te masseren. Doe dit bij voorkeur na het douchen. Sluit je ogen en masseer met (schone!) vingertoppen naar de buitenkant van het ooglid toe. Door de oogleden in beweging te houden, is de kans groter dat de zwelling verdwijnt. Masseer gedurende twee minuten, elke avond.

Het oog behandelen met een warm kompres

Warmte kan ervoor zorgen dat opgehoopt talg zachter wordt, waardoor ook het masseren van de oogleden meer effect heeft. Verwarm een schoon washandje onder heet water, knijp goed uit en leg ‘m op je gesloten ogen. Laat net zolang liggen tot het washandje is afgekoeld. Door de warmte kunnen verstopte talgklieren worden ontstopt en kan het bultje verdwijnen. Herhaal de behandeling met een warm kompres zo vaak als mogelijk, het liefst twee keer per dag.

De randen van de oogleden ‘poetsen’

Op de randen van je bovenste en onderste oogleden hopen viezigheid en schilfers zich snel op. Maak ze schoon door een vochtig wattenstaafje over de randen van je oogleden te halen. Ga voorzichtig te werk zonder druk te zetten. Ga net zolang met het wattenstaafje heen en weer tot de randen van je oogleden schoon zijn. Hoe schoner het gebied rondom je ogen, hoe minder kans op bacteriën en dus bultjes.

Behandelingen tegen bultjes door ontstoken talgklieren

Een bultje op de oogleden dat geen pijn doet, is in principe onschuldig. Wanneer de tips voor thuis niet helpen en je toch last van de chalazion blijft houden, is het raadzaam de huisarts te raadplegen. Hij of zij kan beoordelen of het bultje moet worden nagekeken door een oogarts. Heb je last van rosacea, gaan je ogen pijn doen of vallen je wimpers uit? Neem dan direct contact op met een arts.

Chirurgische ingreep bij chalazion

Als het bultje niet spontaan verdwijnt, kan een kleine chirurgische ingreep al binnen een kwartier een einde maken aan de chalazion. Onder plaatselijke verdoving (meestal op de polikliniek) wordt het talg via een minuscuul sneetje in het ooglid verwijderd. Na de verdoving wordt het ooglid ‘omgeklapt’, zodat de arts goed bij het te behandelen bultje kan. Aan de binnenzijde van het ooglid wordt het bultje ingesneden, om littekenvorming aan de buitenzijde te voorkomen. Na het insnijden wordt de inhoud van de zwelling (het opgehoopte talg) verwijderd. Je kunt na de ingreep direct naar huis, waar je je dagelijkse werkzaamheden vaak binnen een paar uur weer kunt vervolgen. Nabehandeling is niet nodig en er is weinig tot geen kans op complicaties.

Nieuwe bultjes voorkomen

Wanneer je ooit last hebt gehad van een talgophoping in de oogleden, is de kans groot dat de klachten zich opnieuw zullen voordoen. Voorkomen is beter dan genezen, en dus is het aan te raden de ogen en oogleden zo schoon mogelijk te houden. Verwijder eventuele make-up elke avond, maak de randen van oogleden regelmatig schoon met een vochtig wattenstaafje en gebruik indien gewenst oogdruppels.

Tot slot

In je oogleden zitten tientallen talgklieren. Als een talgklier verstopt raakt en gaat zwellen, spreken we van een chalazion of hagelkorreltje. Deze ontsteking is vaak pijnloos, tenzij het bultje gaat ontsteken. De zwelling kan dan rood kleuren en pijnlijk aanvoelen.

Een chalazion dient niet verward te worden met hordeolum, een andere ontsteking die bij de oogleden kan voorkomen. De oorzaak van een hordeolum is vaak een bacteriële ontsteking en dit type bultje doet in de meeste gevallen wél pijn.

Vaak gaat een zwelling bij de oogleden vanzelf over. Is dit niet het geval, dan kun je thuis aan de slag met een warm kompres, het masseren van de oogleden en het poetsen van de randen van de oogleden. Vaak hebben deze methoden het gewenste resultaat: het bultje verdwijnt.

Een arts kan ervoor kiezen je door te verwijzen om de chalazion chirurgisch te laten verwijderen. Deze korte ingreep vindt plaats onder plaatselijke verdoving, waarbij via een sneetje in het bultje de opgehoopte talg wordt verwijderd. Na de ingreep – die zo’n vijftien minuten duurt – kan je direct naar huis, waar je je dagelijkse werkzaamheden gelijk kunt hervatten.

Om nieuwe bultjes bij de oogleden te voorkomen, is het raadzaam de ogen en oogleden goed schoon te houden. Verwijder eventuele make-up ’s avonds en maak de randen van oogleden regelmatig schoon met een vochtig wattenstaafje.

Heb je zelf wel eens last gehad van rode bultjes op je oogleden door een chalazion? Misschien heb je een tip voor anderen? Deel je ervaring in de reacties onder dit artikel!